Bảy Pháp Sanh Khởi Tình Bạn
Mahāsi Sayādaw

Soạn dịch
Dhanapālaka

Bài giảng của Ngài Thiền Sư có chủ đề về “Saraṇīyā Dhammā.” Bài Pháp dạy cho cả người xuất gia lẫn tại gia về cách sống hoà bình, tôn trọng và yêu thương lẫn nhau. Trong bài kinh này, Đức Phật khuyên chúng ta hãy nghiêm chỉnh giữ gìn Giới và thực hành tâm từ trong lời nói, trong hành động, trong từng ý nghĩ. Nội dung nhấn mạnh tầm quan trọng của các đức tánh cần thiết như lòng nhân ái (mettā) và lòng bi mẫn (karuṇā) để tích luỹ các thiện pháp. Đồng thời, thực hành những đức tánh này cũng mang lại sự tương thân, tương ái giữa người với người, giữa các quốc gia với nhau. Bài pháp chỉ dạy cho chúng ta các khuất phục những cơn giận dữ (sân hận), tránh xa những ác ý hay ghen tị, biết sống cho đi (làm bố thí) càng nhiều càng tốt bất cứ khi nào mình có cơ hội, nhờ vậy mà tình thương sẽ xuất hiện và các mối quan hệ cũng được gắng kết hơn. Lối sống của người Phật Tử (cư sĩ) là một quá trình mạnh mẽ trong việc thanh lọc thân, khẩu và ý.

Để làm sáng tỏ lời dạy này của Đức Phật, Thiền Sư Mahāsi Sayadaw diễn đạt chi tiết rằng, vì con người chúng ta có những ham muốn vô độ, nên họ có xu hướng chạy theo tham vọng của mình, quay cuồn một cách mù quáng trong luân hồi, do đó mà họ bị kéo đi và giằng xé giữa những điều rắc rối, khốn cùng và đau khổ. Hạnh phúc dục lạc xuất hiện rải rác trong cuộc đời này cũng phù du như những tia chớp thỉnh thoảng xuất hiện trong bóng tối. Do đó, việc tìm kiếm hạnh phúc đích thực và thành tựu được sự giải thoát hoàn toàn khỏi mọi khổ đau là điều cần phải lưu ý. Và Đức Phật đã dạy cho chúng ta cách chấm dứt sự đau khổ ấy bằng cách thực hành thiền minh sát để thấy được bản chất của chúng.

Bài kinh thứ hai liên quan đến bài pháp đầu tiên Mahāpaccavekkhaṇā Dhammā được trình bày trong Kosambiya Sutta của Majjhimanikāya (Sutta 48, M.i.321).

Bài kinh này trình bày chi tiết về trí tuệ trên Thánh Đạo. Nội dung giải thích về bảy yếu tố liên quan đến việc tự thẩm soát (kiểm tra) hợp với trí tuệ trong giải thoát khỏi mọi đau khổ. Đặc biệt, nếu một vị Thánh Nhập lưu (sotāpanna) ở một nơi yên tĩnh thuận lợi cho sự phát triển của định, thì vị ấy có thể tự mình đánh giá lấy. Vị thánh Nhập Lưu luôn chánh trực từ hành động tới suy nghĩ. Vị ấy sẽ không bao giờ làm giả dối (đè nén lương tâm) trong bất cứ những gì mình làm, và ít nhiều thì các vị ấy cũng thường xuyên nhận thức được bản chất của các sự vật đang diễn ra, chánh niệm luôn được thực hành để loại trừ những hành động và ý nghĩ bất thiện. Một thiền sinh nên tinh tấn nỗ lực, hạn chế những đặc tánh suy nghĩ lung tung của tâm, mà cần phải dùng chánh niệm để đưa tâm về một chỗ. Khi làm được như vậy, tâm sẽ thoát khỏi năm chướng ngại hay năm triền cái (nīvaraṇa). Vì vậy, một thiền sinh có thể tiến hành tự đánh giá liệu những hành động về thân và tâm của mình có phù hợp với đức tánh của một bậc Thánh Nhập Lưu hay không.

Là một người Cư Sĩ, chúng ta biết rằng tất cả mọi chúng sinh đều mong muốn được sống, chính vì sự mong muốn được sống (được hiện hữu) nên dẫn đến sự xuất hiện của ba đối tượng bất thiện. Căn nguyên của bất thiện là tham lam (lobha), sân hận (dosa) và si mê (moha), những đối tượng này liên tục tấn công tâm trí chúng ta. Vì giáo pháp này rất thâm sâu nên một người Cư Sĩ bình thường có thể khó nắm bắt được đầy đủ nếu thiếu kinh nghiệm thực tế về hành thiền minh sát.

Tuy nhiên, nhờ có kiến thức đầy đủ trong Giáo Pháp (Pháp Học và Pháp Hành), Ngài Mahāsi Sayādaw có thể giải thích nó một cách rõ ràng, từ đó làm sáng tỏ bản chất của Pháp. Do đó, lời dạy này có giá trị to lớn đối với các thiền sinh và những ai quan tâm sâu sắc đến các khía cạnh thâm sâu trong lời dạy của Đức Phật.

Mong cho tất cả chúng sanh luôn được An Vui, Hạnh Phúc!
Thư ký Min Swe,
BSNO, tháng 9 năm 1980