Có một số người đặc biệt là các học giả cho rằng Abhidhamma là không cần thiết để hiểu Kinh Tạng (Suttas). Có người cho rằng “Không cần xem xét kỹ Tạng Thứ Ba của Kinh Tạng Pāḷi— Tạng Abhidhamma – vì tạng này chỉ khác tạng Kinh đã thảo luận ở chỗ khô khan hơn, phức tạp và mang tính học thuật hơn. Tính nguyên bản và chiều sâu thì tương đối còn thiếu. Và sự hiểu biết của chúng ta về giáo lý chỉ hao hụt một chút nếu như bỏ qua tạng Abhidhamma này.” Ý của vị này muốn nói mặc dù bạn không biết Abhidhamma nhưng sự hiểu biết về giáo lý của bạn vẫn không bị hạn chế nhiều; bạn không cần phải biết Abhidhamma để hiểu giáo lý của Đức Phật. Quan điểm trên là của ông Anada K. Kumaraswami. Điều này được ghi trong quyển sách của ông, Buddha and the Gospel of Buddhism. Ông nói rằng “Tính nguyên bản và chiều sâu là tương đối còn thiếu”. Có thể theo ông tính nguyên bản bị thiếu là vì những gì được dạy trong Abhidhamma đã được dạy trong Kinh Tạng (Sutta Piṭaka) và Luật Tạng (Vinaya Piṭaka). Do đó không có gì mới mẻ trong tạng Abhidhamma. Nhưng về độ thâm sâu của Abhidhamma thì tôi xin để bạn tự đưa ra nhận xét. Tôi sẽ không nói gì thêm nữa. Vì vậy dù cho bạn nghĩ rằng Abhidhamma không thâm sâu hay thâm sâu hay bất cứ điều gì, bạn sẽ tự có câu trả lời sau khi học xong khoá này.

Có một người khác viết những điều tương tự như thế. Có lẽ Kumaraswami lấy ý tưởng từ quyển sách đó. Đó là quyển The History of Indian Literature (Lịch Sử Văn Học Ấn Độ) của tác giả người Đức, Moriz Winternitz. Ông viết thế này “Có quá nhiều từ đồng nghĩa, không có tính nguyên bản.” Có thể họ chỉ chọn một quyển Abhidhamma và chỉ lướt qua các bảng liệt kê, các từ đồng nghĩa và những phần khác, nên cảm thấy thất vọng về Abhidhamma. Trước khi bạn chọn đọc và hiểu một quyển Abhidhamma, bạn phải có một số kiến thức căn bản về Abhidhamma. Nếu không được trang bị kiến thức nền tảng, bạn không thể học ngay các bộ sách trong Tạng Abhidhamma. Nếu bạn không biết bảng cửu chương, làm sao bạn có thể tính toán được. Bạn không thể học số học và làm các phép toán (tính tổng) mà không có bảng cửu chương. Đó là giai đoạn xa xưa từ trước. Còn ngày nay con người chúng ta sử dụng máy tính. Có thể bạn không cần học bảng cửu chương, nhưng nếu không được trang bị kiến thức cơ bản thì hầu như bạn không thể học bất kỳ kiến thức nào. Chính vì thế bạn cần trang bị một số kiến thức cơ bản về Abhidhamma trước khi học tạng này. Nếu không có những kiến thức cơ bản này thì bất kỳ quyển sách nào bạn chọn đọc cũng sẽ giống như tiếng Hy Lạp đối với bạn.

Ngài U Thittila từng nói “Những vị nghiên cứu uyên thâm về Phật Giáo rất xem trọng và đánh giá rất cao Abhidhamma, nhưng đối với những vị nghiên cứu thông thường thì Abhidhamma dường như chẳng có gì thú vị và vô nghĩa.” Nếu bạn chọn đọc một quyển Abhidhamma, ngay cả bạn hiểu tiếng Pāḷi, bạn vẫn có thể cảm thấy vô vị và nhàm chán. Đó là bởi vì “Sự phân tích trong Abhidhamma cực kỳ vi tế và các lý giải mang tính chuyên môn cao đến nỗi bạn khó có thể hiểu được nếu không có sự hướng dẫn của một vị thầy có đủ thẩm quyền.” Bạn có thể tự đọc một quyển Abhidhamma nào đó và có thể hiểu ở một mức độ nào đó. Nhưng tốt hơn hết bạn nên cần một người thầy hướng dẫn học Abhidhamma. Đó có lẽ là lý do tại sao Tạng Abhidhamma không được phổ biến như hai tạng kia trong giới những người học Phật phương tây — có thể không chỉ những người học Phật phương tây mà còn cả các học giả đương đại. Ananda Kumaraswami không phải là người phương Tây. Ông là một người phương Đông. Vì vậy Abhidhamma cũng không quá phổ biến với hàng học giả phương Đông bởi vì “sự phân tích trong Abhidhamma cực kỳ vi tế và các lý giải mang tính chuyên môn rất cao.” Bạn sẽ thấy rõ điều đó khi bạn đọc một quyển Abhidhamma. Tôi sẽ không nói câu nói của ai là đúng. Bạn sẽ tự tìm ra câu trả lời cho chính mình sau khi học xong khoá này.