Chuyện Tiền Thân Đức Thế Tôn
Jātaka
Chương Năm
Pañcakanipāta
Phẩm Sắc Đẹp
Vaṇṇārohavagga
Ja 367 Sāḷiyajātaka
Câu chuyện này do bậc Ðạo Sư kể khi Ngài trú tại Trúc Lâm, về một lời nói rằng Ðề-bà-đạt-đa đến cả kêu cứu cũng không thể được.
*
Khi vua Brahmadatta đang trị vì ở Ba-la-nại, Bồ-tát sinh ra trong một gia chủ ở làng. Khi còn trẻ ngài chơi đùa với các cậu trai khác dưới một gốc cây ở cổng làng. Bấy giờ có một y sĩ già nghèo khổ, không có việc làm, lang thang ra khỏi làng, và đến nơi ấy, trông thấy một con rắn nằm ngủ giữa nhánh chĩa của một cây nọ, đầu rúc vào trong. Ông ta nghĩ: “Ta chẳng được gì ở trong làng cả. Ta sẽ tán dụ tụi bé con này, khiến cho con rắn cắn chúng và thế là ta sẽ được thứ gì đó vì đã chữa chúng”. Vì thế, ông ta bảo Bồ-tát:
– Nếu cháu tình cờ trông thấy con Sáo, cháu có bắt nó không?
– Vâng, cháu bắt chứ. Bồ-tát đáp.
Lão già bảo:
– Xem kìa, một con Sáo đang nằm giữa nhánh chĩa của cây này đấy.
Không biết rằng đó là một con rắn, Bồ-tát trèo lên cây và chộp lấy cổ nó, nhưng khi thấy rằng đấy là một con rắn thì ngài không để cho nó quay lại phía ngài, mà kiềm chế lấy nó và ném vung nó ra. Con rắn rơi vào cổ của ông y sĩ già, cuốn quanh ông, cắn ông thật nặng đến nỗi răng nó cắm sâu vào thịt ông, lão già ngã xuống chết ngay tại chỗ, còn con rắn thoát đi. Mọi người xúm quanh bậc Ðạo Sĩ và khi giảng Pháp cho đám đông ấy, ngài đọc các bài kệ sau:
“Kêu trẻ bắt rắn độc,
Nói là con Sáo non,
Hắn bị rắn ấy cắn,
Kẻ dạy ác, bị giết.
“Yvāyaṁ sāḷiyachāpoti,
kaṇhasappaṁ agāhayi;
Tena sappenayaṁ daṭṭho,
hato pāpānusāsako.
Ai muốn giết hại người,
Không đánh đập, sát nhân,
Sẽ giống như tên kia,
Chết nằm dài trên đất.
Ahantāra mahantāraṁ,
yo naro hantumicchati;
Evaṁ so nihato seti,
yathāyaṁ puriso hato.
Ai muốn giết hại người,
Không đánh đập, sát hại,
Sẽ giống như tên kia,
Chết nằm dài trên đất.
Ahantāra maghātentaṁ,
yo naro hantumicchati;
Evaṁ so nihato seti,
yathāyaṁ puriso hato.
Như bụi tung ngược gió,
Bị thổi lại người tung,
Tựa người bị Rắn giết.
Yathā paṁsumuṭṭhiṁ puriso,
paṭivātaṁ paṭikkhipe;
Tameva so rajo hanti,
tathāyaṁ puriso hato.
Ai làm điều xấu ác,
Cho một bậc thiện nhân,
Trong sạch, không uế nhiễm,
Ác nung nấu kẻ ngu,
Như bụi tung ngược gió.”
Yo appaduṭṭhassa narassa dussati,
Suddhassa posassa anaṅgaṇassa;
Tameva bālaṁ pacceti pāpaṁ,
Sukhumo rajo paṭivātaṁva khitto”ti.
Sāḷiyajātakaṁ sattamaṁ.
*
Bậc Ðạo Sư chấm dứt bài giảng ở đây và nhận diện Tiền thân:
– Bấy giờ, ông y sĩ già nghèo khổ là Ðề-bà-đạt-đa, và cậu thiếu niên khôn ngoan là Ta.