WikiDhamma

Thư Viện Nghiên Cứu Phật Giáo


Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức Thế Tôn, 
Bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Chánh Giác
Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa

Ja 289 Chuyện Mong Ước Khác Nhau

Chuyện Tiền Thân Đức Phật
Jātaka

Chương Ba
Tikanipāta

Phẩm Ngay Chính Giữa
Abbhantaravagga

Ja 289 Nānāchandajātaka

Chuyện này được bậc Ðạo Sư kể tại Kỳ Viên về việc Tôn giả Ānanda nhận một vật phẩm giá trị.

Các tình tiết câu chuyện sẽ được diễn tả trong số 456. Tiền thân Junha, Chương Mười một.

*

Ngày xưa, khi Brahmadatta là vua xứ Ba-la-nại, Bồ-tát sinh ra làm con trai của chánh hoàng hậu. Ngài lớn lên và được giáo dục tại Takkasilā, rồi lên ngôi vua sau khi phụ vương mất. Một Bà-la-môn của hoàng gia bị bãi chức đang sống rất nghèo khổ trong một ngôi nhà cũ kỹ.

Một đêm kia, nhà vua giả trang vi hành trong thành phố để xem xét tình hình. Một đám trộm cướp xong việc, ghé đến uống rượu trong một quán, rồi ra về mang thêm một tí rượu đựng trong một cái bình. Chúng rình thấy vua đang đi trên đường liền la lớn:

– Này anh là ai?

Chúng quật ngài xuống, giật lấy chiếc áo choàng, rồi lượm bình lên và đi, đồng thời mang ngài theo.

Vị Bà-la-môn nói trên bấy giờ đang đứng ngoài đường xem thiên văn. Ông nhìn sao, biết được vua đang rơi vào tay bọn bất lương, liền gọi vợ, bà vội chạy đến hỏi việc gì. Ông bảo:

– Này Bà, đức vua của chúng ta đã rơi vào tay bọn đối nghịch!

Bà vợ nói:

– Sao thưa ông, ông tính thế nào với nhà vua đấy?

– Các Bà-la-môn của ngài sẽ lo việc ấy.

Vua nghe như thế rồi đi được một đoạn, ngài năn nỉ bọn vô lại:

– Thưa các ông, tôi là một kẻ nghèo khó, các ông hãy lấy áo của tôi mà tha cho tôi đi.

Ngài cứ năn nỉ như vậy mãi, cuối cùng bọn chúng thương hại và thả ngài ra. Ngài để ý chỗ ở của hai vợ chồng kia, bèn quay trở lại.

Bấy giờ, vị Bà-la-môn nói với vợ:

– Bà ạ, đức vua đã thoát khỏi tay bọn đối nghịch kia rồi.

Vua nghe hết việc này cũng như trước kia. Rồi vua trở về cung điện.

Sáng mai, vua cho gọi các vị Bà-la-môn của ngài và hỏi họ:

– Quí vị có xem thiên văn không?

– Thưa Ðại vương, có.

– May hay rủi thế?

– Thưa Ðại vương, may.

– Không có mây mờ hay nguyệt thực chứ?

– Không, tâu ngài, không có.

Vua phán:

– Ði kiếm đem về cho ta Đạo Sĩ Bà-la-môn ở chỗ nhà kia … Vua chỉ chỗ cho họ.

Thế là họ kiếm đem về vị Bà-la-môn già kia. Bấy giờ vua hỏi ông ta:

– Thưa Đạo Sĩ, đêm hôm qua Đạo Sĩ có xem thiên văn không?

– Vâng, tâu Ðại Vương, thần có xem.

– Có mây mờ hay nguyệt thực nào không?

– Thưa Ðại vương có. Ðêm hôm qua, ngài rơi vào tay những kẻ nghịch và một lúc sau ngài thoát ra được.

Nhà vua phán:

– Phải như vậy mới đúng là một chiêm tinh gia.

Ngài bèn đuổi các Bà-la-môn kia và bảo vị lão sư ấy rằng ngài rất bằng lòng rồi ban ông ta một ân huệ. Ông xin phép được về hỏi ý kiến gia đình và vua chấp thuận.

Đạo Sĩ Bà-la-môn về gọi vợ, con trai, con dâu và cô tớ gái đến và đặt vấn đề với họ:

– Vua ban cho ta một điều ước. Vây ta phải xin gì?

Bà vợ đáp:

– Theo tôi, ông hãy xin một trăm con bò sữa.

Người con trai, tên Chatta nói:

– Theo con, hãy xin một chiếc xe được kéo bởi những con ngựa nòi trắng thực đẹp.

Và người con dâu:

– Còn theo con, hãy xin đủ thứ trang sức, bông tai có gắn ngọc và vân vân …

Rồi đến cô tớ gái (tên là Punnā):

– Theo con, hãy xin một bộ cối chày và một cái rổ sàng thóc.

Còn Đạo Sĩ Bà-la-môn ước được hưởng hoa lợi của một ngôi làng. Thế rồi, ông trở lại chầu nhà vua. Ngài muốn biết vợ ông có được hỏi ý kiến không, ông đáp:

– Tâu Ðại vương, có. Nhưng mọi người được hỏi ý đều không ai đồng ý với nhau.

Rồi ông đọc hai bài kệ sau:

“Thưa Đại-Vương, tôi sống,
Trong nhà nhiều ước mong,
Tôi thích cả ngôi làng,
Vợ tôi, trăm bò sữa.”
“Nānāchandā mahārāja,
ekāgāre vasāmase;
Ahaṁ gāmavaraṁ icche,
brāhmaṇī ca gavaṁ sataṁ”.

“Con trai tôi lại thích,
Cổ xe ngựa thuần kéo,
Con dâu tôi mong cầu,
Hoa tai ngọc Ma-ni,
Còn tớ gái Puṇṇā,
Thích được cái cối chày.”
Putto ca ājaññarathaṁ,
kaññā ca maṇikuṇḍalaṁ;
Yā cesā puṇṇikā jammī,
udukkhalaṁbhikaṅkhati.

Vua phán:

– Ðược rồi! Tất cả đều được như ý.

Rồi ngài đọc bài kệ sau:

“Này người Bà-la-môn,
Ta cho Ông ngôi làng,
Trăm bò sữa cho vợ,
Con trai xe ngựa thuần,
Con dâu hoa tai ngọc,
Tớ gái cái cối chày.”
“Brāhmaṇassa gāmavaraṁ,
brāhmaṇiyā gavaṁ sataṁ;
Puttassa ājaññarathaṁ,
kaññāya maṇikuṇḍalaṁ;
Yañcetaṁ puṇṇikaṁ jammiṁ,
paṭipādethudukkhalan”ti.

Nānāchandajātakaṁ navamaṁ.

Thế là vua đã làm thỏa nguyện Đạo Sĩ Bà-la-môn ấy và ban cho cả danh vọng lớn lao. Vua còn ban lệnh từ nay về sau ông được tham dự vào các công việc của vua và giữ ông bên cạnh làm cố vấn riêng cho ngài.

*

Khi kể xong Pháp thoại này, Bậc Ðạo Sư nhận diện Tiền thân:

– Lúc bấy giờ Đạo Sĩ Ba-la-môn kia là Ānanda, còn vị vua chính là Ta.