Chuyện Tiền Thân Đức Phật
Jātaka
Chương Ba
Tikanipāta
Phẩm Ngay Chính Giữa
Abbhantaravagga
Ja 290 Sīlavīmaṁsakajātaka
Chuyện này được bậc Ðạo Sư kể tại Kỳ Viên về một Bà-la-môn thử nghiệm thanh danh của mình.
Các tình tiết đưa đến câu chuyện và ngay cả câu chuyện ở đây đều giống như ở Ja 86 Tiền thân Silavimamsa.
*
Khi Brahmadatta là vua xứ Ba-la-nại, vị Đạo Sĩ của vua quyết định thử nghiệm thanh danh của mình về đức hạnh. Trong hai ngày đầu, ông đều mỗi ngày lấy một đồng tiền do người coi kho giữ. Vào ngày thứ ba, ông bị đưa đến trình vua vì bị kết tội ăn cắp. Dọc đường, ông chú ý đến mấy người bắt rắn đang làm cho rắn múa. Vua hỏi tại sao ông làm một việc như vậy. Thầy Bà-la-môn trả lời:
– Ðể thử nghiệm thanh danh của tôi về đức hạnh.
Rồi nói tiếp:
“Giới tốt lành, vô thượng,
Hãy nhìn con Rắn kia,
Có nọc độc, hung tợn,
Có giới, không bị giết.
“Sīlaṁ kireva kalyāṇaṁ,
sīlaṁ loke anuttaraṁ;
Passa ghoraviso nāgo,
sīlavāti na haññati.
Ta sẽ thọ trì giới,
Tốt lành trong thế gian,
Thực hành theo Thánh Giới,
Gọi là ‘người giới hạnh.’
Sohaṁ sīlaṁ samādissaṁ,
loke anumataṁ sivaṁ;
Ariyavuttisamācāro,
yena vuccati sīlavā.
Người nào có giới hạnh,
Được thân quyến quý mến,
Sáng ngời trong bằng hữu,
Khi thân hoại mạng chung,
Tái sanh vào nhàn cảnh.”
Ñātīnañca piyo hoti,
mittesu ca virocati;
Kāyassa bhedā sugatiṁ,
upapajjati sīlavā”ti.
Sīlavīmaṁsakajātakaṁ dasamaṁ.
Sau khi thuyết giảng về cái đẹp của đức hạnh bằng ba bài kệ trên, Đạo Sĩ Bà-la-môn ấy nói tiếp:
– Tâu Ðại vương, gia đình tôi đã hiến dâng cho ngài bao nhiêu thứ: tài sản của cha tôi, của mẹ tôi và cả những gì mà tôi đã có: điều ấy chẳng bao giờ dứt. Còn tôi đây, tôi đã lấy mấy đồng tiền kia trong kho báu chỉ để thử nghiệm giá trị của riêng tôi. Bây giờ tôi thấy rằng thọ sanh dòng dõi, huyết thống và gia đình chẳng có giá trị gì trên đời này và chỉ có đức hạnh là tốt nhất. Tôi muốn sống đời Phạm hạnh, xin ngài cho phép tôi được như vậy!
Đạo Sĩ cứ năn nỉ mãi, cuối cùng vua đành chấp thuận. Thế là ông lìa bỏ thế gian lui vào dãy Hy-mã-lạp Sơn (Tuyết Sơn) để sống Phạm hạnh, tu tập các Thắng trí và các Thiền chứng cho đến khi tái sanh vào cõi Phạm thiên.
*
Khi kể xong Pháp thoại này, bậc Ðạo Sư nhận diện Tiền thân:
– Lúc bấy giờ, vị giáo sư thử nghiệm thanh danh về đức hạnh kia chính là Ta.
Abbhantaravaggo catuttho.
Tassuddānaṁ
Duma kaṁsavaruttamabyagghamigā,
Maṇayo maṇi sālukamavhayano;
Anusāsaniyopi ca macchavaro,
Maṇikuṇḍalakena kirena dasāti.