Tương Ưng Bộ 11.5
Saṁyutta Nikāya 11.5
Phẩm Một
1. Paṭhamavagga
Chiến Thắng Nhờ Khéo Nói
Subhāsitajayasutta
Nhân duyên ở Sāvatthī.
Sāvatthinidānaṁ.
“Này các Tỷ-kheo, thuở xưa, một trận chiến kịch liệt xảy ra giữa chư Thiên và các A-tu-la.
“Bhūtapubbaṁ, bhikkhave, devāsurasaṅgāmo samupabyūḷho ahosi.
Rồi này các Tỷ-kheo, Vepacitti, vua các A-tu-la, nói với Thiên chủ Sakka:
Atha kho, bhikkhave, vepacitti asurindo sakkaṁ devānamindaṁ etadavoca:
‘Này Thiên chủ, hãy chấp nhận, ai khéo nói, người ấy thắng!’
‘hotu, devānaminda, subhāsitena jayo’ti.
‘Này Vepacitti, ta chấp nhận, ai khéo nói, người ấy thắng!’
‘Hotu, vepacitti, subhāsitena jayo’ti.
Rồi này các Tỷ-kheo, chư Thiên và các A-tu-la sắp các hội chúng và nói:
Atha kho, bhikkhave, devā ca asurā ca pārisajje ṭhapesuṁ:
‘Hội chúng này sẽ phán đoán ai khéo nói, ai không khéo nói.’
‘ime no subhāsitadubbhāsitaṁ ājānissantī’ti.
Rồi này các Tỷ-kheo, Vepacitti, vua các A-tu-la, nói với Thiên chủ Sakka:
Atha kho, bhikkhave, vepacitti asurindo sakkaṁ devānamindaṁ etadavoca:
‘Này Thiên chủ, hãy nói lên bài kệ!’
‘bhaṇa, devānaminda, gāthan’ti.
Ðược nói vậy, này các Tỷ-kheo, Thiên chủ Sakka nói với Vepacitti, vua các A-tu-la:
Evaṁ vutte, bhikkhave, sakko devānamindo vepacittiṁ asurindaṁ etadavoca:
‘Này Vepacitti, ở đây, Ông là vị Thiên lớn tuổi hơn. Này Vepacitti, hãy nói lên bài kệ’.
‘tumhe khvettha, vepacitti, pubbadevā. Bhaṇa, vepacitti, gāthan’ti.
Khi được nói vậy, này các Tỷ-kheo, vua các A-tu-la, Vepacitti nói lên bài kệ này:
Evaṁ vutte, bhikkhave, vepacitti asurindo imaṁ gāthaṁ abhāsi:
‘Kẻ ngu càng nổi khùng,
Nếu không người đối trị,
Vậy với hình phạt nặng,
Kẻ trí trị người ngu’.
‘Bhiyyo bālā pabhijjeyyuṁ,
no cassa paṭisedhako;
Tasmā bhusena daṇḍena,
dhīro bālaṁ nisedhaye’ti.
Này các Tỷ-kheo, các A-tu-la tán thán bài kệ của Vepacitti, vua các A-tu-la. Còn chư Thiên thời im lặng.
Bhāsitāya kho pana, bhikkhave, vepacittinā asurindena gāthāya asurā anumodiṁsu, devā tuṇhī ahesuṁ.
Rồi này các Tỷ-kheo, Vepacitti, vua các A-tu-la, nói với Thiên chủ Sakka:
Atha kho, bhikkhave, vepacitti asurindo sakkaṁ devānamindaṁ etadavoca:
‘Này Thiên chủ, hãy nói lên bài kệ!’
‘bhaṇa, devānaminda, gāthan’ti.
Khi được nói vậy, này các Tỷ-kheo, Thiên chủ Sakka nói lên bài kệ này:
Evaṁ vutte, bhikkhave, sakko devānamindo imaṁ gāthaṁ abhāsi:
‘Như vậy theo ta nghĩ,
Chỉ đối trị người ngu,
Biết kẻ khác phẫn nộ,
Giữ niệm tâm an tịnh’.
‘Etadeva ahaṁ maññe,
bālassa paṭisedhanaṁ;
Paraṁ saṅkupitaṁ ñatvā,
yo sato upasammatī’ti.
Này các Tỷ-kheo, chư Thiên tán thán bài kệ của Thiên chủ Sakka, còn các A-tu-la thời im lặng.
Bhāsitāya kho pana, bhikkhave, sakkena devānamindena gāthāya, devā anumodiṁsu, asurā tuṇhī ahesuṁ.
Rồi này các Tỷ-kheo, Thiên chủ Sakka nói với Vepacitti, vua các A-tu-la:
Atha kho, bhikkhave, sakko devānamindo vepacittiṁ asurindaṁ etadavoca:
‘Này Vepacitti, hãy nói lên bài kệ!’
‘bhaṇa, vepacitti, gāthan’ti.
Này các Tỷ-kheo, Vepacitti Chúa A-tu-la đã đọc lên bài kệ:
Evaṁ vutte, bhikkhave, vepacitti asurindo imaṁ gāthaṁ abhāsi:
‘Hỡi này Vāsava,
Ta thấy lỗi lầm này,
Nên kham nhẫn như vậy,
Khi kẻ ngu nghĩ rằng:
“Vì sợ ta, nó nhẫn”,
Kẻ ngu càng hăng tiết,
Như bò thấy người chạy,
Càng hung hăng đuổi dài’.
‘Etadeva titikkhāya,
vajjaṁ passāmi vāsava;
Yadā naṁ maññati bālo,
bhayā myāyaṁ titikkhati;
Ajjhāruhati dummedho,
gova bhiyyo palāyinan’ti.
Này các Tỷ-kheo, các A-tu-la tán thán bài kệ của Vepacitti, vua các A-tu-la, còn chư Thiên thời im lặng.
Bhāsitāya kho pana, bhikkhave, vepacittinā asurindena gāthāya asurā anumodiṁsu, devā tuṇhī ahesuṁ.
Rồi Vepacitti, vua các A-tu-la, nói với Thiên chủ Sakka:
Atha kho, bhikkhave, vepacitti asurindo sakkaṁ devānamindaṁ etadavoca:
‘Này Thiên chủ, hãy nói lên bài kệ!’
‘bhaṇa, devānaminda, gāthan’ti.
Khi được nói vậy, này các Tỷ kheo, Thiên chủ Sakka nói lên bài kệ này:
Evaṁ vutte, bhikkhave, sakko devānamindo imā gāthāyo abhāsi:
‘Hãy để nó suy nghĩ,
Như ý nó mong muốn,
Nghĩ rằng, ta kham nhẫn,
Vì ta sợ hãi nó,
Trong tư lợi tối thượng,
Không gì hơn kham nhẫn.
‘Kāmaṁ maññatu vā mā vā,
bhayā myāyaṁ titikkhati;
Sadatthaparamā atthā,
khantyā bhiyyo na vijjati.
Người đầy đủ sức mạnh,
Chịu nhẫn người yếu kém,
Nhẫn ấy gọi tối thượng,
Thường nhẫn kẻ yếu hèn.
Yo have balavā santo,
dubbalassa titikkhati;
Tamāhu paramaṁ khantiṁ,
niccaṁ khamati dubbalo.
Sức mạnh của kẻ ngu,
Họ gọi là yếu hèn,
Không thể nào thử thách,
Người được Pháp hộ trì,
Thời xem là kẻ mạnh.
Abalaṁ taṁ balaṁ āhu,
yassa bālabalaṁ balaṁ;
Balassa dhammaguttassa,
paṭivattā na vijjati.
Sân lại với kẻ sân,
Tồi tệ hơn cho mình,
Lấy không sân thắng sân,
Chiến thắng trong trận khó.
Tasseva tena pāpiyo,
yo kuddhaṁ paṭikujjhati;
Kuddhaṁ appaṭikujjhanto,
saṅgāmaṁ jeti dujjayaṁ.
Khi biết kẻ kia sân,
Hãy làm vì lợi ích,
Cho người và cho mình,
Chánh niệm, tâm an tịnh.
Ubhinnamatthaṁ carati,
attano ca parassa ca;
Paraṁ saṅkupitaṁ ñatvā,
yo sato upasammati.
Ai không thiện xảo Pháp,
Coi người đang kham nhẫn,
Cho mình và cho người,
Dân chúng nghĩ là ngu’.
Ubhinnaṁ tikicchantānaṁ,
attano ca parassa ca;
Janā maññanti bāloti,
ye dhammassa akovidā’ti.
Này các Tỷ-kheo, chư Thiên tán thán bài kệ của Thiên chủ Sakka, còn các A-tu-la thời im lặng.
Bhāsitāsu kho pana, bhikkhave, sakkena devānamindena gāthāsu, devā anumodiṁsu, asurā tuṇhī ahesuṁ.
Rồi này các Tỷ-kheo, hội chúng chư Thiên và A-tu-la nói như sau:
Atha kho, bhikkhave, devānañca asurānañca pārisajjā etadavocuṁ:
‘Những bài kệ của Vepacitti, vua các A-tu-la, nói lên là những lời bạo lực, những lời đao kiếm, đưa đến đấu tranh, bất hòa, gây hấn.
‘bhāsitā kho vepacittinā asurindena gāthāyo. Tā ca kho sadaṇḍāvacarā sasatthāvacarā, iti bhaṇḍanaṁ iti viggaho iti kalaho.
Còn những bài kệ, Thiên chủ Sakka nói lên là những lời không thuộc bạo lực, những lời không thuộc đao kiếm, không đưa đến đấu tranh, không đưa đến bất hòa, không đưa đến gây hấn,
Bhāsitā kho sakkena devānamindena gāthāyo. Tā ca kho adaṇḍāvacarā asatthāvacarā, iti abhaṇḍanaṁ iti aviggaho iti akalaho.
Thắng lợi đã về Thiên chủ Sakka, nhờ khéo nói.’
Sakkassa devānamindassa subhāsitena jayo’ti.
Như vậy, này các Tỷ-kheo, thắng lợi về Thiên chủ Sakka nhờ khéo nói.”
Iti kho, bhikkhave, sakkassa devānamindassa subhāsitena jayo ahosī”ti.