Tương Ưng Bộ 3.20
Saṁyutta Nikāya 3.20
2. Phẩm Thứ Hai
2. Dutiyavagga
Không Con (2)
Dutiyaaputtakasutta
Rồi vua Pasenadi nước Kosala, giữa trưa, đi đến Thế Tôn, sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn và ngồi xuống một bên. Thế Tôn nói với vua Pasenadi nước Kosala đang ngồi một bên:
Atha kho rājā pasenadi kosalo divā divassa yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṁ nisinnaṁ kho rājānaṁ pasenadiṁ kosalaṁ bhagavā etadavoca:
Then King Pasenadi of Kosala went up to the Buddha in the middle of the day … The Buddha said to him,
—Thưa Ðại vương, Ðại vương đi đâu lại giữa trưa như thế này?
“handa kuto nu tvaṁ, mahārāja, āgacchasi divā divassā”ti?
“So, great king, where are you coming from in the middle of the day?”
—Ở đây, bạch Thế Tôn, có triệu phú gia chủ ở Sāvatthi bị mệnh chung. Và con đến để xem tài sản của vị không có con ấy được chở vào nội thành. Bạch Thế Tôn, có đến tám triệu đồng tiền vàng, không nói đến tiền bằng bạc. Bạch Thế Tôn, tuy vậy đồ ăn của vị triệu phú gia chủ ấy lại chỉ gồm có cháo tấm chua ngày hôm qua để lại. Còn vải mặc chỉ mang vải gai may thành ba tấm. Còn xe thì đi xe nhỏ cũ kỹ và hư nát, có gắn tán che bằng lá.
“Idha, bhante, sāvatthiyaṁ seṭṭhi gahapati kālaṅkato. Tamahaṁ aputtakaṁ sāpateyyaṁ rājantepuraṁ atiharitvā āgacchāmi. Sataṁ, bhante, satasahassāni hiraññasseva, ko pana vādo rūpiyassa. Tassa kho pana, bhante, seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi— kaṇājakaṁ bhuñjati bilaṅgadutiyaṁ. Evarūpo vatthabhogo ahosi— sāṇaṁ dhāreti tipakkhavasanaṁ. Evarūpo yānabhogo ahosi— jajjararathakena yāti paṇṇachattakena dhāriyamānenā”ti.
“Sir, here in Sāvatthī a financier householder has passed away. Since he died childless, I have come after transferring his fortune to the royal compound. There was ten million in gold, not to mention the silver. And yet that financier ate meals of rough gruel with pickles. He wore clothes consisting of three pieces of sunn hemp. He traveled around in a vehicle that was a dilapidated little cart, holding a leaf as sunshade.”
—Thật như vậy, thưa Ðại vương. Thật như vậy, thưa Ðại vương. Thưa Ðại vương, vị triệu phú gia chủ ấy thuở xưa, đã bố thí đồ ăn khất thực cho một vị Bích-chi Phật1Bích-chi Phật: Phật Độc Giác tên là Tagarasikkhi. Vị ấy nói: ” Hãy bố thí cho vị Sa-môn”. Nói xong, vị ấy từ chỗ ngồi đứng dậy, rồi bỏ đi. Nhưng về sau, vị ấy hối tiếc, nói rằng: “Những người phục dịch hay làm công ăn đồ ăn khất thực này thì tốt hơn”. Và hơn nữa, vị ấy đoạt mạng sống người con độc nhất của người anh, vì tài sản của người ấy.
“Evametaṁ, mahārāja, evametaṁ, mahārāja. Bhūtapubbaṁ so, mahārāja, seṭṭhi gahapati taggarasikhiṁ nāma paccekasambuddhaṁ piṇḍapātena paṭipādesi. ‘Detha samaṇassa piṇḍan’ti vatvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Datvā ca pana pacchā vippaṭisārī ahosi: ‘varametaṁ piṇḍapātaṁ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyun’ti. Bhātu ca pana ekaputtakaṁ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi.
That’s so true, great king! That’s so true! Once upon a time, great king, that financier householder provided almsfood on behalf of an independent Buddha named Tagarasikhī. He instructed: ‘Give alms to that ascetic,’ before getting up from his seat and leaving. But after giving he regretted it: ‘It would have been better to feed the bondservants or workers with that almsfood.’ What’s more, he murdered his brother’s only child for the sake of his fortune.
Thưa Ðại vương, vì người triệu phú gia chủ ấy có bố thí đồ ăn khất thực cho vị Ðộc Giác Phật tên là Tagarasikkhi. Do kết quả hành động ấy, vị ấy được sanh bảy lần lên thiện thú, Thiên giới. Do kết quả dư hưởng còn lại, vị ấy được làm nhà triệu phú bảy lần ở Sāvatthi này.
Yaṁ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati taggarasikhiṁ paccekasambuddhaṁ piṇḍapātena paṭipādesi, tassa kammassa vipākena sattakkhattuṁ sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajji. Tasseva kammassa vipākāvasesena imissāyeva sāvatthiyā sattakkhattuṁ seṭṭhittaṁ kāresi.
Because that financier provided Tagarasikhī with almsfood, as a result of that deed he was reborn seven times in a good place, a heavenly realm. And as a residual result of that same deed he held the position of financier seven times right here in Sāvatthī.
Thưa Ðại vương, vì người triệu phú gia chủ ấy sau khi bố thí về, lại hối tiếc nói rằng: “Những người phục dịch hay làm công ăn đồ ăn khất thực này thì tốt hơn”. Do kết quả của hành động ấy, tâm của vị ấy hướng về các món ăn không được tốt đẹp, tâm của vị ấy hướng về các đồ mặc không được tốt đẹp, tâm của vị ấy hướng về các xe cộ không được tốt đẹp, tâm của vị ấy hướng về sự thọ hưởng năm dục công đức không được tốt đẹp.
Yaṁ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati datvā pacchā vippaṭisārī ahosi: ‘varametaṁ piṇḍapātaṁ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyun’ti, tassa kammassa vipākena nāssuḷārāya bhattabhogāya cittaṁ namati, nāssuḷārāya vatthabhogāya cittaṁ namati, nāssuḷārāya yānabhogāya cittaṁ namati, nāssuḷārānaṁ pañcannaṁ kāmaguṇānaṁ bhogāya cittaṁ namati.
But because that financier regretted giving alms, as a result of that deed his mind didn’t tend to enjoy nice food, clothes, vehicles, or the five refined kinds of sensual stimulation.
Thưa Ðại vương, vì người triệu phú gia chủ ấy đoạt mạng sống người con độc nhất của người anh, vì tài sản của người ấy. Do kết quả hành động của vị ấy, vị ấy bị nung nấu ở địa ngục nhiều năm, nhiều trăm năm, nhiều trăm ngàn năm. Do kết quả dư hưởng còn lại, gia tài không con bảy lần phải nhập vào công khố của vua. Thưa Ðại vương, đối với người triệu phú gia chủ này, các công đức cũ bị đoạn diệt và công đức mới chưa được chứa cất thêm. Và nay, thưa Ðại vương, người triệu phú gia chủ đang bị nung nấu trong địa ngục Mahāroruva.
Yaṁ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati bhātu ca pana ekaputtakaṁ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi, tassa kammassa vipākena bahūni vassāni bahūni vassasatāni bahūni vassasahassāni bahūni vassasatasahassāni niraye paccittha. Tasseva kammassa vipākāvasesena idaṁ sattamaṁ aputtakaṁ sāpateyyaṁ rājakosaṁ paveseti. Tassa kho, mahārāja, seṭṭhissa gahapatissa purāṇañca puññaṁ parikkhīṇaṁ, navañca puññaṁ anupacitaṁ. Ajja pana, mahārāja, seṭṭhi gahapati mahāroruve niraye paccatī”ti.
And because that financier murdered his brother’s only child for the sake of his fortune, as a result of that deed he burned in hell for many years, for many hundreds, many thousands, many hundreds of thousands of years. And as a residual result of that same deed, he is childless for the seventh time, his fortune ending up in the royal treasury. Now the old merit of that financier has been used up, and he hasn’t accumulated new merit. Today, great king, that financier burns in the Great Hell of Screams.”
—Bạch Thế Tôn, như vậy người triệu phú gia chủ đã sanh vào địa ngục Mahāroruva?
“Evaṁ, bhante, seṭṭhi gahapati mahāroruvaṁ nirayaṁ upapanno”ti.
“Really, sir, that financier has been reborn in the Great Hell of Screams?”
—Thưa Ðại vương, như vậy người triệu phú gia chủ đã sanh vào địa ngục Mahāroruva.
“Evaṁ, mahārāja, seṭṭhi gahapati mahāroruvaṁ nirayaṁ upapanno”ti.
“Yes he has, great king.”
Thế Tôn đã nói như trên.
Idamavoca …pe….
That is what the Buddha said. …
“Lúa, tài sản, vàng bạc,
Hay mọi vật sở hữu,
Nô tỳ và lao công,
Các mạng sống tùy thuộc,
“Dhaññaṁ dhanaṁ rajataṁ jātarūpaṁ,
Pariggahaṁ vāpi yadatthi kiñci;
Dāsā kammakarā pessā,
Ye cassa anujīvino.
“Grain, wealth, silver, and gold,
or whatever other possessions there are;
bondservants, workers, employees,
and those dependent for their livelihood:
Vị ấy phải ra đi,
Không đem theo được ai,
Tất cả phải bỏ lại,
Khi ra đi một mình.
Chỉ có các hành động,
Về thân, khẩu và ý.
Sabbaṁ nādāya gantabbaṁ,
sabbaṁ nikkhippagāminaṁ;
Yañca karoti kāyena,
vācāya uda cetasā.
you must go on without taking these;
all of them are left behind.
But the deeds you do
by body, speech, and mind—
Mới thật thuộc vị ấy,
Mang theo khi ra đi,
Nghiệp ấy theo vị ấy,
Như bóng không rời hình.
Tañhi tassa sakaṁ hoti,
taṁva ādāya gacchati;
Taṁvassa anugaṁ hoti,
chāyāva anapāyinī.
that’s what you can call your own.
That’s what you take when you go.
That’s what goes with you,
like a shadow that never leaves.
Do vậy hãy làm lành,
Tích lũy cho đời sau,
Công đức cho đời sau,
Làm hậu cứ cho người.”
Tasmā kareyya kalyāṇaṁ,
nicayaṁ samparāyikaṁ;
Puññāni paralokasmiṁ,
patiṭṭhā honti pāṇinan”ti.
That’s why you should do good,
investing in the future life.
The good deeds of sentient beings
support them in the next world.”
PHẨM HAI.
DUTIYO VAGGO.
Tassuddānaṁ
Jaṭilā pañca rājāno,
Doṇapākakurena ca;
Saṅgāmena dve vuttāni,
Mallikā dve appamādena ca;
Aputtakena dve vuttā,
Vaggo tena pavuccatīti.
- 1Bích-chi Phật: Phật Độc Giác