Tương Ưng Bộ 3.22
Saṁyutta Nikāya 3.22
3. Phẩm Thứ Ba
3. Tatiyavagga
Tổ Mẫu
Ayyikāsutta
Nhân duyên ở Sāvatthi.
Sāvatthinidānaṁ.
At Sāvatthī.
Thế Tôn nói với vua Pasenadi nước Kosala đang ngồi một bên:
Ekamantaṁ nisinnaṁ kho rājānaṁ pasenadiṁ kosalaṁ bhagavā etadavoca:
King Pasenadi of Kosala sat to one side, and the Buddha said to him,
—Ðại vương đi từ đâu lại, giữa trưa như thế này?
“handa kuto nu tvaṁ, mahārāja, āgacchasi divādivassā”ti?
So, great king, where are you coming from in the middle of the day?”
—Bạch Thế Tôn, tổ mẫu của con mệnh chung, già nua, tuổi tác, đã đến tuổi trưởng thượng, đã đạt đến tuổi thọ, đã mệnh chung, được một trăm hai mươi tuổi.
“Ayyikā me, bhante, kālaṅkatā jiṇṇā vuḍḍhā mahallikā addhagatā vayoanuppattā vīsavassasatikā jātiyā.
“Sir, my grandmother has passed away. She was old, elderly and senior. She was advanced in years and had reached the final stage of life; she was a hundred and twenty years old.
Bạch Thế Tôn, con rất ái luyến và quý mến tổ mẫu. Bạch Thế Tôn, nếu con được cho một voi báu, hay để tổ mẫu con khỏi chết, con sẽ cho voi báu để tổ mẫu con khỏi chết. Bạch Thế Tôn, nếu con được cho một ngựa báu, hay để tổ mẫu con khỏi chết, con sẽ cho ngựa báu để tổ mẫu con khỏi chết. Bạch Thế Tôn, nếu con được cho một thôn làng tốt đẹp, hay để tổ mẫu con khỏi chết, con sẽ cho thôn làng tốt đẹp để tổ mẫu con khỏi chết. Bạch Thế Tôn, nếu con có thể được cho một quốc độ, hay để tổ mẫu con khỏi chết, con sẽ cho quốc độ để tổ mẫu con khỏi chết.
Ayyikā kho pana me, bhante, piyā hoti manāpā. Hatthiratanena cepāhaṁ, bhante, labheyyaṁ ‘mā me ayyikā kālamakāsī’ti, hatthiratanampāhaṁ dadeyyaṁ: ‘mā me ayyikā kālamakāsī’ti. Assaratanena cepāhaṁ, bhante, labheyyaṁ ‘mā me ayyikā kālamakāsī’ti, assaratanampāhaṁ dadeyyaṁ: ‘mā me ayyikā kālamakāsī’ti. Gāmavarena cepāhaṁ, bhante, labheyyaṁ ‘mā me ayyikā kālamakāsī’ti, gāmavarampāhaṁ dadeyyaṁ: ‘mā me ayyikā kālamakāsī’ti. Janapadapadesena cepāhaṁ, bhante, labheyyaṁ ‘mā me ayyikā kālamakāsī’ti, janapadapadesampāhaṁ dadeyyaṁ: ‘mā me ayyikā kālamakāsī’ti.
But I loved my grandmother; she was dear to me. If by giving away the elephant-treasure I could get my grandmother back, I’d do it. If by giving away the horse-treasure I could get my grandmother back, I’d do it. If by giving away a prize village I could get my grandmother back, I’d do it. If by giving away the whole country I could get my grandmother back, I’d do it.”
—Tất cả chúng sanh, thưa Ðại vương, đều phải chết, đều kết thúc trong sự chết, đều không vượt qua sự chết.
‘Sabbe sattā, mahārāja, maraṇadhammā maraṇapariyosānā maraṇaṁ anatītā’ti.
“Great king, all sentient beings are liable to die. Death is their end; they’re not exempt from death.”
—Thật là vi diệu, bạch Thế Tôn! Thật là hy hữu, bạch Thế Tôn! Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã khéo nói: “Tất cả chúng sanh đều phải chết, đều kết thúc trong sự chết, đều không vượt qua sự chết.”
‘Acchariyaṁ, bhante, abbhutaṁ, bhante. Yāvasubhāsitamidaṁ, bhante, bhagavatā— sabbe sattā maraṇadhammā maraṇapariyosānā maraṇaṁ anatītā’”ti.
“It’s incredible, sir, it’s amazing, how well said this was by the Buddha: ‘All sentient beings are liable to die. Death is their end; they’re not exempt from death.’”
—Như vậy là phải, thưa Ðại vương. Như vậy là phải, thưa Ðại vương. Tất cả chúng sanh đều phải chết, đều kết thúc trong sự chết, đều không vượt qua sự chết. Ví như, thưa Ðại vương, tất cả đồ gốm do người thợ gốm làm ra, chưa nung chín hay đã nung chín, tất cả đồ gốm ấy đều phải bể, đều kết thúc trong sự bể, đều không vượt qua sự bể. Cũng vậy, thưa Ðại vương, tất cả chúng sanh đều phải chết, đều kết thúc trong sự chết, đều không vượt qua sự chết.
“Evametaṁ, mahārāja, evametaṁ, mahārāja. Sabbe sattā maraṇadhammā maraṇapariyosānā maraṇaṁ anatītā. Seyyathāpi, mahārāja, yāni kānici kumbhakārabhājanāni āmakāni ceva pakkāni ca sabbāni tāni bhedanadhammāni bhedanapariyosānāni bhedanaṁ anatītāni; evameva kho, mahārāja, sabbe sattā maraṇadhammā maraṇapariyosānā maraṇaṁ anatītā”ti.
“That’s so true, great king! That’s so true! All sentient beings are liable to die. Death is their end; they’re not exempt from death. It’s like the vessels made by potters. Whatever kind they are, whether baked or unbaked, all of them are liable to break apart. Breaking is their end; they’re not exempt from breakage. In the same way, all sentient beings are liable to die. Death is their end; they’re not exempt from death.”
Thế Tôn đã nói như trên.
Idamavoca …pe…
That is what the Buddha said. …
“Mọi chúng sanh sẽ chết,
Mạng sống, chết kết thúc,
Tùy nghiệp, họ sẽ đi,
Nhận lãnh quả thiện ác,
Ác nghiệp, đọa địa ngục,
Thiện nghiệp, lên Thiên giới.
“Sabbe sattā marissanti,
maraṇantañhi jīvitaṁ;
Yathākammaṁ gamissanti,
puññapāpaphalūpagā;
Nirayaṁ pāpakammantā,
puññakammā ca suggatiṁ.
“All beings will die,
for life ends with death.
They pass on according to their deeds,
reaping the fruits of good and bad.
Those who do bad go to hell,
and if you do good you go to heaven.
Do vậy hãy làm lành,
Tích lũy cho đời sau,
Công đức cho đời sau,
Làm hậu cứ cho người.”
Tasmā kareyya kalyāṇaṁ,
nicayaṁ samparāyikaṁ;
Puññāni paralokasmiṁ,
patiṭṭhā honti pāṇinan”ti.
That’s why you should do good,
investing in the future life.
The good deeds of sentient beings
support them in the next world.”